Naar een nieuw Nederlands pensioenstelsel?
Laatste update: 9 juli 2016
Op 6 juli 2015 stuurde staatssecretaris Klijnsma (SZW) aan de Tweede Kamer een brief over de hoofdlijnen voor een toekomstige inrichting van het stelsel van aanvullende pensioenen in Nederland. ‘’Het gaat erom dat we de sterke elementen van ons pensioenstelsel behouden en het voor de toekomst met nieuwe elementen versterken. Zo kunnen we ervoor zorgen dat het pensioenstelsel beter past bij de wensen van de mensen en de arbeidsmarkt van de 21e eeuw.’’
De 4 hoofdlijnen zijn:
- Toereikend pensioen voor alle werkenden
- Afschaffing doorsneesystematiek
- Transparanter pensioen, met ruimte voor collectiviteit en
- Maatwerk
Inmiddels zijn de mogelijkheden wat verder verkend en is in juli 2016 de Perspectiefnota ‘Toekomst Pensioenstelsel’ naar de Tweede Kamer gezonden. Hierin presenteert het kabinet verschillende mogelijkheden om het stelsel van aanvullende pensioenen beter aan te laten sluiten bij de arbeidsmarkt van de 21e eeuw, waarin mensen later met pensioen gaan, vaker van baan veranderen en vaker als zzp’er werken.
Hoewel de ideeën voor een nieuw pensioenstelsel nog niet concreet zijn, lijken de contouren wel zichtbaar te worden. De transitie naar een nieuw stelsel is lastig en hoe de transitie het meest vloeiend kan plaatsvinden, moet nog verder worden onderzocht. Ook zijn nog niet alle ideeën volledig uitgewerkt. De vraag is dan ook in hoeverre nu al rekening moet en kan worden gehouden met de ideeën over een nieuw pensioenstelsel.
De 2 onderwerpen die de huidige pensioenregelingen het meest raken zijn:
1.Afschaffing doorsneepremie en overgang naar degressieve pensioenopbouw
2.Mogelijke nieuwe contractsvormen
1.Momenteel kennen de meeste pensioenregelingen een gelijke pensioenopbouw (percentagegewijs) voor alle leeftijden, dan wel een stijgend premiepercentage in geval van een beschikbare premieregeling. Omdat de pensioenkosten hoger worden naarmate de pensioenleeftijd dichterbij komt, betekent dit dat de pensioenkosten voor oudere medewerkers hoger zijn dan voor jongere medewerkers. Dit wordt steeds vaker als een nadeel van het huidige pensioensysteem gezien. Daarom wordt een percentagegewijs degressieve pensioenopbouw als een rechtvaardiger toezegging gezien, omdat dan de pensioenkosten voor alle leeftijden meer gelijk zullen zijn. Deze degressieve pensioenopbouw zal er komen, maar het is nog onduidelijk wanneer en hoe de transitie plaatsvindt. Zonder overgangsmaatregelen gaat de oudere medewerker namelijk nadeel ondervinden van de degressieve pensioenopbouw. Er wordt nu aan een overgangsperiode van 25 jaar gedacht, maar er wordt ook onderzocht of deze periode verkort kan worden naar bijvoorbeeld 10 jaar.
Het lijkt aantrekkelijk om nu al rekening te houden met een gelijkblijvende premie voor alle leeftijden, maar dit past minder goed binnen de huidige (fiscale) pensioenwetgeving. Dit wil niet zeggen dat hier nu helemaal geen mogelijkheden voor zijn.
2.Naast meer gelijkblijvende pensioenkosten is ook onderzocht hoe de pensioentoezegging minder gevoelig kan worden voor renteontwikkelingen en ontwikkelingen in de levensverwachting. Dit kan alleen als de pensioentoezegging minder zeker wordt. Dit lijkt noodzakelijker te worden, omdat de kosten van een zeker pensioen te hoog worden. Daarnaast is onderzocht hoe de pensioentoezegging beter kan aansluiten bij persoonlijke voorkeuren en omstandigheden. Wel is aangegeven dat het voordelig is om vormen van collectieve risicodeling te houden. Het ziet ernaar uit dat verschillende contractvormen naast elkaar mogelijk blijven; sociale partners bepalen welke contractvorm het beste past in hun sector/onderneming. De contractvormen die nu mogelijk lijken, zijn:
a.de huidige min-of-meer gegarandeerde toezegging,
b.een meer ambitie-overeenkomst,
c.een persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling (buffer), of
d.een beschikbare premieregeling, zoals nu ook al mogelijk is.
Voor de twee andere onderwerpen, een toereikend pensioen voor alle werkenden en meer maatwerk, zijn verschillende mogelijkheden genoemd, maar daarin zijn nog geen keuzes gemaakt.
